روش های مراقبت از دندان های طبیعی و مصنوعی
تاثیر بیماری های دهانی روی دستگاه های مختلف بدن کاملاً آشکار شده است. بنابراین عدم رعایت بهداشت دهان و دندان نه تنها سبب بروز بیماری های مربوط به حفره دهان می شود، بلکه می تواند دستگاه های حیاتی بدن را تهدید کند و حتی سبب مرگ بیمار شود. مهمترین کار دندان ها، جویدن است. اگر بتوانید غذا را به خوبی بجوید، از خوردن غذا بیشتر لذت خواهید برد. اگر غذا خوب جویده شود، هضم آن راحت تر انجام می شود و مشکلات گوارشی کمتری خواهید داشت. بوی بد دهان، علاوه بر اینکه موجب دوری اطرافیان می شود، برای خودتان نیز آزاردهنده است. برای داشتن دندان های سالم، مراقبت از دندان ها باید از ابتدای زندگی آغاز شود. هر یک از شما برحسب اینکه چقدر بهداشت دهان و دندان هایتان را رعایت کرده باشید، ممکن است تعدادی دندان سالم، پرکرده، روکش شده یا دندان مصنوعی داشته باشید. در هر سنی با داشتن دندان طبیعی یا مصنوعی و حتی بدون دندان، باید بهداشت دهان را رعایت کنید.
● شیوه های مراقبت از دندان های طبیعی
چنانچه پس از مصرف مواد غذایی سطح دندان ها تمیز نشود، میکروب های داخل دهان به همراه خرده های مواد غذایی و مواد قندی، لایه ای بی رنگ و غیرقابل رویت را روی دندان ها تشکیل می دهند که «پلاک میکروبی» نامیده می شود. «پلاک میکروبی» باعث پوسیدگی لثه ها می شود. برای مراقبت از دندان های طبیعی انجام کارهای زیر ضروری است.
– مسواک زدن؛ هدف اصلی از مسواک زدن، پاک کردن پلاک میکروبی از روی دندان ها، لثه و زبان است. بهتر است مسواک زدن را در فرصت کافی و توام با آرامش انجام دهید چون کیفیت مسواک زدن مهم تر از دفعات آن است. بهترین حالت این است که بعد از هر بار مصرف مواد غذایی یا مواد قندی دندان هایتان را مسواک کنید در غیر این صورت در دو زمان (شب قبل از خواب و صبح بعد از صبحانه) باید حتماً مسواک زدن صورت گیرد. روزی دو بار مسواک زدن صحیح باعث برطرف شدن پلاک های میکروبی شده و از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند.
– خمیردندان؛ خمیردندان باید حاوی فلوراید باشد و حتی الامکان خوشبو و خوش طعم باشد. همچنین از خاصیت پاک کنندگی بالایی برخوردار باشد. در صورت نبود خمیردندان با آب خالی هم می توانید مسواک بزنید. استفاده از نمک، جوش شیرین یا سایر پودرها برای مسواک زدن مناسب نیست، ولی استفاده از آب نمک رقیق اشکالی ندارد.
– نخ دندان؛ نخ دندان سطح بین دندانی را تمیز کرده و مواد غذایی ما بین دندان ها را خارج می کند.
● دندان های مصنوعی و انواع آن
دندان های مصنوعی به دو صورت پروتز متحرک کامل و پروتز ثابت استفاده می شوند که در ادامه به تفاوت های آنها با یکدیگر و شیوه های مراقبت از آنها می پردازیم.
– پروتز متحرک کامل؛ برای جایگزینی کلیه دندان های از دست رفته یک فرد تهیه و استفاده می شود که توسط خود فرد در داخل دهان گذاشته شده و برداشته می شود.
– پروتز ثابت: برای جایگزینی تعدادی از دندان های از دست رفته، از این نوع دندان مصنوعی استفاده می شود که توسط خود فرد گذاشته و برداشته نمی شود.
نکته؛ کارایی دندان مصنوعی به این مفهوم است که شما در استفاده از گروه های مختلف غذایی به خصوص میوه، سبزیجات، گوشت و حبوبات محدودیتی نداشته باشید، حتی اگر از روش هایی مانند خرد کردن (قطعه قطعه کردن یا لقمه کوچک برداشتن) استفاده کنید. عدم کارایی دندان مصنوعی نیز به این مفهوم است که شما در مصرف مواد غذایی به دلیل مشکل جویدن محدودیت داشته باشید به طوری که مجبور باشید از روش هایی مانند رنده کردن، له کردن و کوبیدن استفاده کنید.
● شیوه های مراقبت از دندان های مصنوعی
دندان های مصنوعی نیز مانند دندان های طبیعی، نیازمند مسواک زدن و مراقبت هستند. اگر دندان مصنوعی تمیز نشود، ممکن است باعث ایجاد عفونت های مختلف مانند «برفک دهان» شود. برای شستن آن دسته از دندان های مصنوعی که می توان آنها را از دهان خارج کرد به نکات زیر توجه کنید.
– هنگام تمیز کردن دندان مصنوعی، ظرف آب پلاستیکی را تا نیمه پرکنید و زیر دست خود قرار دهید تا اگر دندان مصنوعی از دست تان افتاد، صدمه نبیند. برای جلوگیری از افتادن بهتر است دندان مصنوعی را بین انگشت شست و اشاره خود محکم بگیرید و مسواک بزنید.
– دندان های مصنوعی را حداقل یک بار در روز از دهان خارج کرده و با مسواک نرم بشویید.
– به خاطر داشته باشید که خمیردندان برای شستن دندان های مصنوعی مناسب نیست. برای شستن دندان های مصنوعی از مایه ظرفشویی استفاده کنید. پس از آن دندان مصنوعی را به خوبی با آب بشویید.
– بعد از خارج کردن دندان مصنوعی از دهان، لثه ها و زبان خود را با یک مسواک نرم بشویید. سپس لثه ها را با انگشت ماساژ دهید.
– توجه داشته باشید شب ها دندان های مصنوعی را از دهان خارج کرده و در یک ظرف آب یا آب نمک تمیز قرار دهید تا مخاط دهان که تحت فشار بوده استراحت کند. اگر دندان های مصنوعی در هوا خشک شوند یا در آب خیلی داغ قرار داده شوند، خراب خواهند شد.
– در مواردی که دندان مصنوعی ناکامل دارید (فقط بخشی از دندان هایتان مصنوعی است) بهتر است دو تا مسواک داشته باشید. یکی برای تمیز کردن دندان مصنوعی و دیگری برای تمیز کردن دندان های طبیعی که در داخل دهان قرار دارند.
– اگر دچار تورم، درد و تحریک بافت های دهان شدید، با دست دندان را خارج کرده و حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.
– حداقل هر شش تا ۱۲ ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید، حتی اگر مشکلی ندارید.
در موارد زیر حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید:
دندان مصنوعی شل شده است.
دندان مصنوعی به لثه فشار می آورد.
در هر قسمت از دهان زخم به وجود آمده است.
قسمتی از دندان مصنوعی شکسته است.
نمی توانید با دندان مصنوعی به راحتی غذا بخورید. (عدم کارایی دندان مصنوعی)
بعد از خارج کردن دندان مصنوعی از دهان احساس می کنید لثه ها برجسته شده است.
● بی دندانی
اگر اصلاً دندان ندارید و کلیه دندان های هر دو فک را از دست داده اید، بازهم برای جلوگیری از عفونت لثه بهداشت دهان را رعایت کنید. با یک مسواک نرم و کمی خمیردندان لثه ها و سطح روی زبان را بشویید. پس از آن لثه ها را با انگشت ماساژ دهید. هرچه سریع تر برای گذاشتن دندان مصنوعی اقدام کنید.