علت خال های بزرگ و خطرات آن
گاهی زیبا هستند و توجه دیگران را جلب میکنند و شاعران برایشان شعر میگویند، گاهی زشت هستند و صاحبانشان را ناچار میکنند برای از بین بردنشان به هر کاری دست بزنند، گاهی هم قاتل میشوند و درست وقتی صاحبشان حدسش را هم نمیزند سرطانی میشوند. اولین گام این است که تشخیص دهید یک خال مادرزادی است یا بتازگی روی بدنتان ظاهر شده است. برای خالهای تازه ظاهر شده حتما به پزشک مراجعه کنید. اما خالهای مادرزادی را چطور باید تشخیص داد؟ برای این کار، یک روش ساده وجود دارد. عکسهای نوزادیتان را پیدا و با دقت وارسیشان کنید. خالهای مادرزادی یا ملانوسینیکها، همانطور که از اسمشان پیداست همان خالهایی هستند که از بدو تولد با شما همراه میشوند و البته به ندرت ممکن است پس از تولد نیز در یکی دو سال اول زندگی بهوجود آیند که در این صورت به آنها ملانوسینیکهای تاخیری گفته میشود.
خال ملانوسینیک در واقع تکثیر حاصل خوشخیم سلولهای رنگدانهای اپیدرم است که امکان دارد در نواحی سطحی اپیدرم، درم یا هر دو و در ناحیه تنه، سر، گردن یا هر جای دیگر بدن اتفاق بیفتد.
خال بزرگ یعنی چقدری؟
پزشکان خالهای مادرزادی را بر اساس اندازه آنها تقسیمبندی میکنند. دکتر رقیه شمسالدینی، متخصص پوست و مو درباره شیوه تقسیم بندی خالها بر اساس اندازه میگوید: اگر اندازه این خالها، زیر 5/1 سانتیمترمربع باشد، خال کوچک و اگر بین 5/1 تا 20 سانتیمترمربع باشد، خال متوسط و اگر بزرگتر از 20 سانتیمترمربع باشد، خالهای مادرزادی بزرگ نامیده میشود.
به گفته این متخصص زمینه به وجود آمدن این خالها معمولا تا 6 ماهگی جنین وجود دارد. علاوه بر نقش پررنگ وراثت در بروز خالهای مادرزادی، استفاده از برخی داروها و بروز عفونت در بدن منجر به یک جهش ژنتیکی و در نتیجه پیدایش این خالها میشود. در بسیاری از موارد مشاهده شده است که این افراد، سابقه فامیلی داشته و میتوان کسی را در خانواده یا بستگان وی یافت که خال مادرزادی داشته باشد.
خالهای کوچک و متوسط اغلب گرد یا بیضی شکل و قرینه هستند و در زمان تولد کمی برجستهاند.
خالهای بزرگ معمولا سطح بیشتری از بدن را میپوشاند و به طور شایع در ناحیه کمر و باسن قابل مشاهده است. حتی میتوان ظهور این خالها را در ناحیه مودار سر نیز دید. البته در بسیاری از موارد تعدادی خال کوچک نیز در اطراف ضایعه بزرگ وجود دارند. این متخصص پوست و مو تاکید میکند: احتمال بروز خالهای مادرزادی زیر 3 درصد در کل جمعیت است.
خالهای بزرگ، پرخطر و غافلگیرکننده
اگر خالهای بزرگ در ناحیه سر و گردن و خط وسط کمر بویژه روی ستون فقرات واقع شده باشند، خطر درگیری بافتهای اطراف مغز و نخاع بیشتر شده و انجام ام.آر.آی ضروری میشود.
خالهای بزرگ پتانسیل تبدیل به بدخیمی از نوع ملانوم را دارند. حتی در سنین بالاتر بحث درگیری بافت مغز و نخاع مطرح نیست بلکه ممکن است بالا رفتن فشار مایعات مغز و نخاعی نیز در این افراد دیده شود.
احتمال بروز ملانوم با اندازه خال ارتباط نزدیکی دارد و احتمال ابتلا در کسانی که خالهای کوچک و حتی متوسط مادرزادی دارند، بسیار ضعیف است.
علت اصلی اقدام برای عمل جراحی در خالهای مادرزادی را رفع خطر تبدیل خالهای بزرگ به ملانوم و حفظ زیبایی است ،سن فرد فاکتور مهمی برای انجام عمل جراحی است. در خالهای کوچک به این علت که بیشتر جنبه زیبایی مطرح است، اقدام اورژانسی لازم نیست و معمولا فرد را پس از رسیدن به سن بلوغ عمل میکنند.
اما در موارد ابتلا به خالهای بزرگ چون خطر ملانوم وجود دارد، اقدام درمانی هرچه سریعتر باید انجام شود، البته جراحی را بلافاصله پس از تولد انجام نمیدهند زیرا بدن نوزاد تحمل بیهوشی را ندارد.
خالهای معمولی که پس از 5 سالگی ظاهر میشوند در بین اکثر افراد عمومیت دارند. این که در برخی موارد پس از برداشت این خالها، گوشت اضافه یا کلوئید حاصل میشود یا خالها مجدد برمیگردد، بیشتر بستگی به سن فرد و محل برداشتن خال دارد. به عنوان مثال اگر خال در گردن، پشت و ناحیه تحتانی چانه واقع باشد، احتمال کلوئید یا گوشت اضافه پس از عمل بویژه در جوانترها بیشتر است.
استفاده از روشهای غیرجراحی دربرداشتن خالهای اکتسابی دلیل دیگر برگشت خالها است ،تا زمانی که سلولهای رنگدانهای خال در ناحیه چربی پوست به طور کامل از بین نرود، خطر عود عارضه وجود دارد. وی اضافه میکند: استفاده از لیزر و روشهای سطحی چون RF نتیجه زیبایی بهتری دارد اما معمولا با خطر بازگشت خالها همراه است.