تب بهاره و عوامل ایجاد آن
شاید تا به حال شنیده باشید که در بسیاری از افراد با سپری شدن ماه های فصل زمستان و آغاز فصل بهار تغییراتی ناگهانی ایجاد می شود که اغلب با بهبود وضعیت روحی – روانی آن ها و همچنین افزایش قوای بدنی همراه است؛ این تغییرات اغلب منجر به افزایش خون رسانی به پوست صورت و در نتیجه برافروخته شدن صورت، افزایش شدت ضربان قلب، کاهش اشتها، بی قراری و خیالبافی خواهد شد که به عنوان بیماری تب بهاره از آن نام برده می شود.
ساعت زیستی بدن پستانداران از طریق هیپوتالاموس تنظیم می شود. این قسمت از مغز به کمک شبکیه ی چشم نسبت به وجود روشنایی در محیط اطراف فرد آگاهی پیدا می کند و اطلاعاتی را درباره طول روز به غده صنوبری ارسال می نماید.
غده صنوبری که در قشر مخ قرار دارد ترشح ملاتونین، که از آن به عنوان هورمون خواب نیز نام برده شده است، را تحت کنترل قرار می دهد.
ترشح هورمون ملاتونین تنها در هنگام تاریکی محیط امکان پذیر است و به همین علت مدت زمان ترشح این هورمون در بدن با تغییر مدت زمان تاریکی هوا و کاهش طول روز در فصل زمستان افزایش خواهد یافت.
با توجه به این موضوع شاید بتوان گفت که افزایش انرژی افراد در فصل بهار می تواند ناشی از کاهش ترشح این هورمون در بدن باشد.علاوه بر انسان ها، در بیشتر حیوانات و گیاهان نیز تغییرات فصلی با تغییرات رفتاری و فیزیولوژیکی همراه است.
هر چه مدت زمانی که افراد در فصل بهار در خارج از خانه و در هوای آزاد و مجاورت نور خورشید سپری می کنند بیشتر باشد از نظر روحی در شرایط بهتری خواهند بود.با افزایش تدریجی دما و به اوج رسیدن گرمای هوا در روزهای تابستان، شدت تغییرات روحی روانی و رفتاری ایجاد شده در افراد نیز به مراتب کاهش خواهد یافت.
هورمون ملاتونین
اگر چه هورمون ملاتونین همانند عقربه های یک ساعت زیستی عمل می کند که نمی توان آن را به عنوان تغییر اصلی در نظر گرفت اما شاید بتوان آن را آسان ترین راهکار برای توجیه این تغییرات دانست.
عده ای بر این باور هستند که اختلالات روحی روانی فصلی که به ویژه در فصل زمستان با افزایش افسردگی در جوامع انسانی همراه است می تواند ناشی از تاخیر زمانی ایجاد شده در طلوع آفتاب باشد که به تدریج با آغاز فصل بهار از شدت آن کاسته می شود.
اگر چه علت افزایش انرژی جسمانی افراد در فصل بهار موضوعی است که هنوز پاسخ علمی قابل قبولی برای آن یافت نشده است، اما از آن جایی که اختلالات روحی روانی فصلی موضوعی است که از نظر علمی مورد تایید قرار گرفته است، می توان گفت تب بهاره نیز اختلالاتی است که قدم فراتر از افسانه های علمی تخیلی گذاشته و به مرزهای حقیقت رسیده است.