خطرات و عوارض جراحی زیبایی بینی
صورت در معرض دید ترین قسمت بدن ماست و بینی در مرکز آن واقع شده و برجسته است لذا اشکالات ساختمانی بینی برای تمام افراد بوضوح قابل رویت است.
از طرف دیگر تنفس از طریق بینی برای سلامتی ما حائز اهمیت فوق العاده ای است. بینی فقط مجرایی برای عبور هوای استنشاقی نیست بلکه بینی ضمن عبور هوای استنشاقی آن را کاملاً تمیز، گرم و مرطوب می نماید. بدیهی است انسداد بینی فرد را از این امتیازات محروم می سازد.
توجه به دو ویژگی فوق الذکر یعنی اهمیت تنفس از طریق بینی و تأثیر شگرف ظاهر بینی بر روی چهرۀ فرد بیانگر این است که جراح بینی باید علاوه بر برخورداری از دانش لازمه از تجربۀ کافی نیز برخوردار باشد به نحوی که بتواند بین حفظ عملکرد بینی و رسیدن به بینی زیباتر تعادل برقرار کند. به عبارت دیگر جراح با تجربه قبل از اینکه هر تغییری را بر روی ظاهر بینی اعمال کند در نظر خواهد گرفت که این تغییر باعث مختل شدن عملکرد بینی و انسداد بینی نشود.
در گذشته ای نه چندان دور جراحی پلاستیک بینی محدود به کوچک کردن و جمع کردن بینی بود و بینی ای مورد قبول بود که کوچک وسر بالا و قوس دار و اصطلاحاً عروسکی باشد امّـــا امروزه علم جراحی پلاستیک بینی نیز دستخوش تحولی شگرف شده است به نحوی که « رینوپلاستی تقویتی » در حال از رده خارج کردن « رینوپلاستی سنتی » است.
در رینوپلاستی تقویتی عمل جراحی فقط محدود به کوچک کردن بینی نیست بلکه در این روش جراح ضمن اینکه قسمت هایی از بینی را برداشته و کوچک می کند ممکن است قسمت های دیگری را تقویت کند تا نتیجۀ نهایی دماغی باشد که در حالیکه زیبا شده امّـــا به عملکرد اصلی آن که همان تنفس است آسیبی وارد نشده باشد. روشن است که چنین دماغی دیگر خیلی کوچک و سربالا نیست ونمای بینی ای که به طور افراطی عمل شده را نخواهد داشت.
با رعایت موارد فوق احتمال پیدایش عارضه بدنبال عمل جراحی بینی بسیار کاهش خواهد یافت. البته جراح با معاینه بینی می تواند پیش بینی کند که اگر یک بینی خاص تحت عمل جراحی قرار گیرد ممکن است دچار یک عارضۀ خاص شود. در این صورت جراح باید این مطلب را با متقاضی عمل در میان گذاشته و تلاش نماید نامبرده را از انجام این عمل منصرف نماید.
به طور کلی عوارض جراحی زیبایی بینی را می توانیم به دو گروه تقسیم نمائیم:
1- آسیب دیدن عملکرد بینی یا انسداد تنفسی
2- تغییرات نامطلوب ظاهر بینی از جمله نکروز پوست بینی
چنانچه بعد از عمل حفرۀ داخل بینی تنگ شود و تنفس از بینی برای بیمار سخت شود انتظار می رود که بیمار از علائمی مثل تنفس دهانی،خشک شدن گلو به هنگام خواب، تنفس صدادار و کاهش حس بویایی رنج ببرد.
علل انسداد تنفسی متعاقب عمل جراحی بینی عبارتند از:
1-اصلاح نکردن انسدادهای مکانیکی در حین عمل جراحی. چنانچه از قبل از عمل بزرگی شاخک های بینی و یا انحراف تیغۀ بینی وجود داشته باشد جراح باید تلاش نماید این موانع به ظاهر مختصر را هم برطرف کند. با توجه به اینکه بینی با عمل جراحی معمولاً کوچک تر می شود چنانچه مانعی که از قبل وجود داشته و انسداد هم ایجاد نکرده را برطرف نکنیم وقتی بینی جمع تر شد این مانع به ظاهر بی اهمیت باعث انسداد مسیر تنفسی می شود.
2- تورم مخاط داخل بینی . چنانچه بدلیل سینوزیت مزمن و یا آلرژی شدید مخاط داخل بینی متورم باشد ممکن است باعث انسداد تنفسی شود.
3- چسبندگی های داخل بینی. اگر جراح داخل بینی را زیاد دستکاری نماید باعث زخمی شدن مخاط بینی می شود. اگر مخاط زخمی شده در مجاورت یکدیگر قرار گیرند به هنگام ترمیم به یکدیگر می چسبند و راه داخل بینی را تنگ می نمایند.
4- تنگ کردن بیش از حد سوراخهای بینی.
5- برداشتن بیش از اندازه از غضروف های نوک بینی. این امر منجر به تنگی مدخل بینی می شود.
تاکنون با علل انسداد بینی بعد از عمل جراحی آشنا شدیم امّــا اگر جراح بینی از تجربۀ کافی برخوردار نباشد علاوه بر مختل شدن عملکرد بینی این احتمال وجود دارد که ظاهر بینی فرم مطلوب و مورد نظر را پیدا نکند و به شکل نامطلوبی در آید.
این شکلهای نامطلوب و دلایل آن عبارتند از:
1- غیر قرینه بودن سوراخهای بینی
شکل و اندازۀ سوراخهای بینی تحت تأثیر قسمت های مجاورش می باشد. بطوریکه وضعیت غضروف های نوک بینی، قسمت جلویی و پایینی تیغۀ بینی، اتصال بینی به لب بالا ونحوه و میزان برداشتن از سوراخهای بینی همه و همه روی شکل سوراخ بینی تأثیرگذارند. اگر به سوراخها ی بینی فردی که عمل نکرده بنگریم معمولاً دو سوراخ بینی دقیقاً عین هم نیستند امّـــا فردی که عمل می کند بعد از عمل انتظار دارد که سوراخها کاملاً قرینه باشند. جراح در طی عمل باید تلاش نماید که میزان غیر قرینگی را برطرف کرده و تا آنجا که ممکن است آنرا اصلاح نماید.
2- کجی بینی
در مواردی که انحراف تیغۀ بینی شدید باشد معمولاً بر روی شکل ظاهری بینی هم تأثیر می گذارد و ظاهر بینی هم قرینه و صاف نیست. اصلاح کامل انحراف تیغۀ بینی از کجی ظاهری بعد از عمل جلوگیری می کند. اگر انحراف تیغۀ داخلی بینی قبل از عمل خفیف باشد و جراح آنرا در طی عمل زیبایی بینی اصلاح نکند این کجی به جا مانده علاوه بر آنکه ممکن است باعث انسداد بینی شود می تواند باعث کجی بعد از عمل بینی نیزشود.
3- غیر طبیعی بودن بینی
اگر جراح به میزان زیادی از بافت های بینی بردارد نتیجۀ آن دماغی است که قوس زیادی دارد و اصطلاحاً سرسره ای است، زاویه زیادی دارد و اصطلاحاً خوکی است و در نمای رخ هم خیلی باریک است. روشن است که این بینی دیگر نمای نرمال و طبیعی را نداشته و ظاهری مصنوعی به فرد می دهد که مطلوب نیست. بنابراین جراح باید محتاط باشد و از ایجاد تغییرات زیادی که به بینی نمایی غیر طبیعی می دهد بپرهیزد
4- منگنه ای شدن یا وجود فرو رفتگی هایی در دو طرف بینی
بروز این مشکل علاوه بر اینکه به ظاهر بینی نمای نامطلوبی می دهد باعث می شود قسمت فرو رفته مانعی در مسیر راه هوایی باشد و فرد دچار انسداد بینی شود. علت بروز این عارضه برداشتن بیش از حد از غضروف بینی است. به طور طبیعی غضروفی که نوک بینی را تشکیل می دهد امتداد یافته و در لابه لای قسمتی از دیوارۀ خارجی سوراخ بینی قرار می گیرد. وجود این غضروف باعث می شود فشار منفی ای که به هنگام دم به قسمت های مختلف بینی وارد می شود نتواند پره های بینی را به داخل بکشد. در طی عمل جراحی معمولاً مقداری از این غضروف ها برداشته می شود تا نوک بینی جمع تر شود. اگر چنانچه بیش از مقدار لازم برداشته شود غضروف باقیمانده دیگر نمی تواند در مقابل فشار منفی هنگام دم مقاومت کند و به داخل کشیده می شود و سوراخ بینی تنگ شده و مسیر تنفسی با مشکل مواجه می شود.
5-کاهش حس بویایی
پایانه های اعصاب بویایی در سقف حفرۀ داخل بینی قرار گرفته اند. این ناحیه در طی عمل زیبایی بینی معمولاً دستکاری نمی شود بنابراین احتمال آسیب دیدن حس بویایی بعد از عمل جراحی وجود ندارد مگر در دو حالت:
حالت اول: اینکه فردی که تحت عمل جراحی قرار گرفته است از قبل مبتلا به پولیپ وسیع و منتشر بینی بوده است و همزمان با عمل زیبایی تحت عمل پولیپکتومی نیز قرار گرفته باشد. با توجه به اینکه ممکن است پولیپ ها در قسمت نزدیک به سقف حفره بینی قرار گرفته باشند برداشتن آنها و دستکاری آن قسمت ممکن است منجر به آسیب دیدن پایانه های بویایی شود. اگر فردی مبتلا به پولیپ وسیع بینی باشد بهتر است که ابتدا در یک عمل مجزا پولیپ ها برداشته شوند و سپس با فاصلۀ چند ماه بعد تحت عمل زیبایی بینی قرار گیرند.
حالت دوم: اگر به دلایلی که قبلاً ذکر کرده ام فردی در اثر عمل زیبایی بینی به درجاتی دچار انسداد بینی شود به همان میزان نیز دچار کاهش حس بویایی می شود زیرا برای اینکه بتوانیم بویی را حس کنیم باید مولکولهای فرّار آن ماده بتوانند از طریق بینی خود را به پایانه های اعصاب بویایی برسانند. چنانچه بینی مسدود باشد این مولکولها قادر نیستند وارد بینی شوند تا بتوانند اعصاب بویایی را تحریک کنند.