دریافت کافی ویتامین (E) برای سلامتی بسیار ضروری بوده و نقشی مهم در عملکرد بدن ایفا میکند. اما، خیلی از افراد هنگام مصرف این ویتامین چه از منابع غذایی و چه از قرص ویتامین (E) دچار اشتباه میشوند. ازاینرو، در ادامۀ این مطلب قصد داریم ببینیم ویتامین E چیست و به بهترین منابع غذایی، خواص، عوارض کمبود و همچنین عوارض مصرف زیاد آن اشاره کنیم؛
ویتامین E چیست؟
ویتامین E یک ریزمغذی ضروری برای سلامتی است که در دستۀ ویتامینهای محلول در چربی قرار میگیرد. علاوه بر این، این ویتامین بهعنوان یک آنتیاکسیدان نیز شناخته میشود؛ آنتیاکسیدانها خواص بسیاری برای سلامتی دارند که در بخشهای بعد به آنها اشاره خواهیم کرد.
بهترین منابع
از بهترین منابع غذایی که خواص ویتامین ای (E) را برای شما به ارمغان خواهند آورد میتوان به روغن گیاهک گندم (Wheat Germ)، روغن آفتابگردان، تخمۀ آفتابگردان، بادام، فندق، بادام هندی، آووکادو، مانگو، اسفناج و غذاهای غنیشده با این ویتامین مانند سریالهای صبحانه اشاره کرد.
علاوه بر منابع غذایی، مکملهای این ویتامین نیز میتوانند برای برطرفکردن کمبود آن استفاده شوند. این مکملها معمولاً در دوزهای مختلف به دو شکل قرص و کپسول در داروخانهها به فروش میرسند که از رایجترین آنها میتوان به قرص ویتامین ای (E) ۴۰۰ اشاره کرد.
ویتامین ای برای چی خوبه؟
باتوجهبه اینکه معمولاً در مقایسه با سایر ویتامینها خیلی کمتر به ویتامین ای پرداخته میشود، این سؤال که ویتامین ای برای چی خوبه بسیار پرسیده میشود. همان طور که گفته شد، ویتامین E خواص و فواید زیادی برای سلامتی دارد. بهرهگیری از برخی فواید این ویتامین تنها از طریق منابع غذایی امکانپذیر بوده؛ اما، برای دستیابی به سایر خواص این ویتامین تفاوتی بین مصرف منابع غذایی و قرص یا کپسول ویتامین E وجود ندارد. ازجمله خواص ویتامین ای برای سلامتی عبارتاند از:
1- محافظت از سلولها
یکی از اصلیترین خواص ویتامین ای این است که بهدلیل خاصیت آنتیاکسیدانی میتواند از سلولها در برابر آسیب ناشی از مواد شیمیایی مضر (موسوم به رادیکالهای آزاد) که معمولاً در اثر سوختوساز درون سلولی، آلودگی هوا، سیگارکشیدن و اشعه ماوراءبنفش به وجود میآیند محافظت میکند.
رادیکالهای آزاد همچنین ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و انواع سرطان را افزایش دهند. البته اگر قصد دارید از ویتامین ای جهت بهرهبردن از خواص آنتیاکسیدانی آن استفاده کنید مکمل این ویتامین نمیتواند کمک چندانی به شما بکند و حتماً باید به سراغ منابع غذایی بروید.
2- تقویت سیستم ایمنی
از دیگر فواید ویتامین E میتوان به نقش آن در تقویت سیستم ایمنی در برابر باکتریها و ویروسها اشاره کرد. این ویتامین همچنین با گشادکردن عروق خونی باعث جلوگیری از افزایش فشارخون و ایجاد لخته خون خواهد شد. علاوه بر اینها، نرمالبودن سطح ویتامین ای (E) خون ممکن است تا حدی جلوی اثرات مضر کلسترول اضافی در بدن را نیز بگیرد.
3- ترمیم پوست
بهدلیل خاصیت آنتیاکسیدانی، استفاده از روغن یا ماسک ویتامین E میتواند بافت آسیبدیدۀ پوست را بهبود ببخشد. ویتامین ای همچنین در ساخت کلاژن و بهبود بافت پوست نیز نقش دارد و ویتامین E برای زنان یکی از پراستفادهترین ویتامینهاست.
برخی محصولات آرایشی و پوستی نیز از خواص ویتامین E برای چاقکردن صورت خبر میدهند که البته شواهد محکمی برای پشتیبانی از ادعا آنها در دسترس نیست.
کمبود ویتامین E
کمبود این ویتامین بهندرت در افراد سالم اتفاق میافتد؛ اما، میتواند باعث آسیب به اعصاب و عضلات شود. این آسیب ممکن است به بیحسی دست و پا، اشکال در کنترل حرکات بدن، ضعف عضلانی، تضعیف سیستم ایمنی و ضعف بینایی منجر شود.
قرص ویتامین E را چند روز یکبار بخوریم؟
فرم طبیعی ویتامین ای از نوع ساختنی آن مؤثرتر و مفیدتر بوده و بهتر است که نیاز روزانۀ فرد حتیالامکان از منابع طبیعی تأمین شود. میزان نیاز روزانۀ افراد بالغ به ویتامین ای در حدود ۱۵ میلیگرم در روز معادل ٫۷ ۲۲ واحد بینالمللی (IU) است؛ دوز ماهیانه این مقدار تقریباً با یکونیم عدد قرص ویتامین ای ۴۰۰ برابر خواهد بود.
بنابراین، اگر کمبود این ویتامین را دارید و میخواهید سطوح این ویتامین را در بدن خود را افزایش دهید احتمالاً مصرف نیمی از یک قرص ویتامین ای ۴۰۰ IU در ماه برای شما کافی خواهد بود. البته پزشک شما میتواند دوز دقیق را بر اساس شرایط سلامت و تغذیهای شما برایتان تجویز کند.
اینکه باید قرص ویتامین E را چند روز یکبار بخوریم بستگی به شرایط و هدف مصرف ما دارند. در شرایط خاصی ممکن است نیاز به مصرف دوزهای بالاتر این ویتامین باشد و لازم باشد یک روز درمیان یا هر دو روز یک بار یک قرص 400 واحدی از این ویتامین را مصرف کرد. باید توجه داشته باشید که، مصرف دوزهای بالای این ویتامین میتواند منجربه مسمومیت و ایجاد مشکلات جدی برای سلامت شما شود.
عوارض قرص ویتامین E
همان طور که پیشتر به آن اشاره کردیم، ویتامین ای (E) یک نوع ویتامین محلول در چربی بوده و مقدار اضافی آن از طریق ادرار دفع نشده و در کبد ذخیره خواهد شد. ازاینرو، مصرف بیش از اندازۀ مکمل و قرص ویتامین E میتواند عوارضی جدی را برای بدن به همراه داشته باشد.
البته عوارض قرص ویتامین e نسبت به سایر ویتامینهای محلول در چربی مانندA ،K وD کمتر است؛ زیرا بدن تحمل مقادیر نسبتاً بالای ویتامین ای (E) را دارد. ازجمله عوارض قرص ویتامین E عبارتاند از:
- افزایش خطر انعقاد خون بعد از جراحت؛
- بالابردن ریسک خونریزی مغزی و سکته مغزی؛
- افزایش ریسک ابتلا به سرطان پروستات؛
- مسمومیت ویتامین.
باید گفت که عوارض کپسول ویتامین E تنها در شرایطی به وجود میآیند که مصرف این ویتامین از دوز توصیهشده و تجویزشده پزشک فراتر باشد؛ بنابراین، با رعایت دوز توصیهشده میتوانید بدون هیچ نگرانی به مصرف قرص یا کپسول ویتامین E خود ادامه دهید.
پیشگیری و درمان مسمومیت با قرص ویتامین E
بهترین راه برای بهرهمندشدن از فواید ویتامین E و در عین حال پیشگیری از مسمومیت این است که دوز مصرفی خود از منابع غذایی و همچنین قرص این ویتامین را زیر 1000 میلیگرم در روز نگه دارید. متأسفانه، بسیاری از افراد تصور میکنند که مسمومیت با این ویتامین تنها از طریق مکمل امکانپذیر است؛ اما، بسیار مهم است که توجه کنید منابع غذایی ویتامین ای (E) نیز میتوانند شما را مسموم کنند.
درمان مسمومیت خفیف تنها با توقف مصرف دارو صورت خواهد گرفت؛ اما، مسمومیتهای شدیدتر نیاز به درمان و دریافت دارو خاص دارند. روش درمانی و داروی موردنیاز را پزشک معالج بر اساس چگونگی تأثیر مسمومیت بر بدن تعیین خواهد کرد.
تداخل دارویی ویتامین E
افرادی که داروهای ضد انعقاد خون مصرف میکنند بهتر است بدون نظر پزشک از مکملهای ویتامین E استفاده نکنند؛ زیرا ممکن است خطر خونریزی در آنها افزایش پیدا کند. استفاده از مکملهای قوی ویتامین ای (E) همچنین میتواند تأثیر داروهای شیمیدرمانی را نیز کاهش دهد.
به علاوه، ممکن است در برخی مبتلایان به سرطان سینه دوز بالای این ویتامین با دارو تاموکسیفن که برای درمان این بیماری استفاده میشود تداخل ایجاد کند. ویتامین E میتواند عملکرد داروی رد پیوند سیکلوسپورین را در افرادی که به تازگی پیوند عضو انجام دادهاند نیز دچار تداخل کند.
کلام پایانی
ویتامین E یک ریزمغذی ضروری برای سلامت و عملکرد بدن است. دریافت این ویتامین از منابع غذایی میتواند نیاز روزانۀ بدن را برطرف کند؛ اما، مصرف مکمل که معمولاً به شکل قرص یا کپسول است به افرادی که کمبود ویتامین E دارند توصیه میشود. متداولترین نوع مکمل این ویتامین، کپسول یا قرص ویتامین ای ۴۰۰ IU بوده که از طریق داروخانهها قابل تهیه است.